با آرزوی سلامتی برای همه مادران سرزمینم
در اواسط هر سیکل پریود معمولاً یک تخمک از تخمدان آزاد می شود. قابلیت باروری این تخمک حدود ۲۴ ساعت .است در صورت لقاح تخمک با اسپرم تبدیل به سلول تخم شده و پس از حدود ۷ روز در حفره رحم کاشته می شود و به رشد و تکامل خود ادامه میدهد. طول مدت یک بارداری طبیعی ۲۸۰ روز یا ۴۰ هفته کامل است که از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه میشود برای هر چه بهتر سپری شدن این دوران و تشخیص زود هنگام عوارض ناشی از بارداری و درمان به موقع ،آنها مادر باردار باید تحت مراقبت قرار گیرد به طوری که تا هفته ۲۸ بارداری هر ماه یکبار از هفته ۲۸ تا ۳۶ هر دو هفته یکبار و از ۳۶ هفتگی به بعد هفته ای یکبار ویزیت شود. احتمال دارد بر اساس شرایط بارداری این فواصل تغییر یابد
.مادر باردار با مشاهده هر کدام از علائم خطر زیر باید به بیمارستان یا مراکزبهداشتی مراجعه نماید:•لکه بینی خونریزی یا آبریزش از ناحیه تناسلی
•احساس کاهش یا نداشتن حرکت جنین
•درد شکم و پهلوها
•اصابت ضربه به شکم
•مشکل ادراری
•تب و لرز
•افزایش ناگهانی وزن
•سرفه مداوم و شدید
•ضایعات پوستی مثل آبله مرغان سرخجه .
•ورم بدن بخصوص در دستها و صورت افزایش فشار خون مساوی یا بالاتر از ۱۴۰/۹۰ درد و ورم یکطرفه ساق و ران
•تهوع و استفراغ مداوم و شدید و یا خونی
•تنگی نفس درد قفسه سینه تپش قلب در فعالیتهای معمولی
•سردرد، تاری دید و دوبینی و دیدن نقاط نورانی
•آبسه و درد شدید دندان
در مادرانی که کاندید زایمان طبیعی هستند اگر تا تاریخ احتمالی زایمان وضع حمل نکرده باشند حتما در زمان مقرر به مرکز بهداشتی درمانی یا بیمارستان مراجعه نمایند. در طی دوران بارداری به علت ترشح هورمونها و فشار رحم بر روی سایر اعضای بدن تغییراتی در بدن ایجاد میشود که یک خانم باردار با آگاهی از آنها و بکارگیری راهکارهای مناسب میتواند عوارض ناشی از شل شدن عضلات کف لگن و شکم را به حداقل برساند شما باید بتوانید کارهای روزمره خود را بطور صحیح و درست انجام دهید.
پوشش مناسب دوران بارداری
- لباس های دوران بارداری باید آزاد و راحت باشد. پوشیدن شلوارها و جورابهای تنگ با کش سفت توصیه نمیشود و کفشهای پاشنه بلند یا بدون پاشنه مناسب نیستند پاشنه کفش باید پهن باشد و کفش ترجیحاً مج پا را حمایت کند از سینه بندهای نرم با کش پهن و محکم و در اندازه مناسب استفاده شود.
اصلاح وضعیت بدن
وضعیت صحیح ایستادن سرتان را صاف بگیرید و چانه خود را بصورت افقی نگه دارید و بدن را در یک خط مستقیم قرار دهید شانهها به سمت بالا و عقب کشیده شود عضلات باسن به سمت جلو کشیده شود تا پشت صاف شود همانند حالتی که میخواهید شکم و باسن را به هم نزدیک کنید و وزن بدن بطور مساوی بین دو یا تقسیم شود.
نشستن بر روی صندلی نزدیک صندلی قرار گرفته دستهای خود را بر روی دسته صندلی قرار داده و روی صندلی بنشینید و به تدریج عقب رفته تا کاملاً به پشتی صندلی تکیه کنید از یک ملحفه تا شده یا بالش کوچک (کوسن) برای پر کردن فضای خالی کمر استفاده نمایید برای جلوگیری از آویزان ماندن پاها میتوانید پاها را بر روی یک چهار پایه یا زیر پایی قرار دهید از پا روی پا انداختن اجتناب کنید برای بلند شدن از صندلی دسته صندلی را گرفته و به آرامی خود را به لبه صندلی رسانده و با منقبض کردن عضلات کف لگن و شکم همزمان با بازدم از روی صندلی بلند شوید. در صورتی که صندلی بدون دسته باشد با قرار دادن کف دست ها بر روی ران ها روی صندلی بنشینید و یا بلند شوید.
شستن بر روی زمین رعایت این نکته ضروری است که ستون فقرات باید کاملاً صاف باشد و گودی کمر توسط بالش کوچک تحت حمایت قرار گیرد و در صورت نشستن طولانی مدت پاها را کمی بالاتر از سطح زمین قرار دهید برای بلند شدن از زمین باید روی دستها و زانوها برخیزید به حالت چهار دست و پا به طوری که دست خود را بر روی یک زانو بفشارید و از دست مخالف برای حمایت استفاده کنید سپس پاها را صاف کرده و بلند شوید.
برداشتن شیء از روی زمین ابتدا به وضعیت نشسته روی زانو قرار بگیرید پشت را صاف کنید و برای به حداقل رسانیدن خمیدگی عضلات پشت کمر از عضلات پا استفاده کنید. برای بلند کردن اجسام از هر دو دست کمک بگیرید بهتر است بار سنگین حمل نکنید و در صورت لزوم وزن بار یا شیء را بین دو دست تقسیم نمایید
.خوابیدن
بعد از ماه چهارم بارداری وضعیت خوابیدن اهمیت بسیاری دارد به طوری که برای خونرسانی بهتر به جفت از صاف دراز کشیدن به پشت (طاقباز) منع می شود خوابیدن به پهلو بر روی یک تشک سفت مناسب است. پای رویی خمیده و بر روی یک بالش کوچک قرار بگیرد استفاده از ملحفه تا شده زیر شکم احساس راحتی ایجاد می.کند.
در صورت تمایل می توانید بازوی رویی را خمیده و بر روی یک بالش کوچک قرار دهید برای جابجا شدن از یک پهلو به پهلوی دیگر ابتدا هر دو زانوی خم شده را به هم نزدیک کرده و با چرخش همزمان زانوها با کل بدن به آهستگی تغییر وضعیت دهید (کف پاها در تماس با تشک است. دوش آب گرم و نوشیدن یک لیوان شیر گرم قبل از خواب را توصیه میکنیم برای برخاستن از رختخواب در حالت خوابیده به پهلو پاها را خمیده در کنار هم قرار داده و با تکیه بر روی دست و ،آرنج بنشینید سپس پاها را از کنار تخت آویزان کرده و به آهستگی بایستید.
ماندن در یک وضعیت ثابت به مدت طولانی نشستن ایستادن و ...) توصیه نشده و بهتر است هر از چندگاهی تغییر وضعیت داده شود. در هر شرایط و تغییر وضعیتی که به شکم فشار وارد می شود انقباض همزمان عضلات کف لگن و شکم همراه با بازدم را فراموش نکنید تغییر وضعیت به آرامی صورت گیرد و از حرکات سریع و ناگهانی تغییر حالت خوابیده به نشسته یا نشسته به ایستاده پرهیز نمایید
.مشکلات شایع دوران بارداری و توصیه های لازم
تهوع و استفراغ
معمولاً در سه ماهه اول بارداری مشاهده شود و در می هنگام صبح بیشترین شدت را دارد بالا بودن هورمونهای حاملگی و فشار روحی و روانی جزء مهمترین دلایل شدت تهوع و استفراغ صبحگاهی هستند. برای مهار این حالت میتوانید صبحها قبل برخاستن از رختخواب یک تکه نان برشته تعدادی ،بیسکویت نان سوخاری و یا پاپ کورن کم نمک بخورید ۴ تا ۵ وعده غذایی کم حجم را جایگزین ۲ تا ۳ وعده پر حجم نمایید. پرهیز از غذاهای ادویه دار و تند و سرخ شده باز کردن پنجره و روشن کردن هواکش در زمان آشپزی و تقویت روحیه توصیه های مؤثری هستند. در حد امکان زمانی که احساس تهوع ندارید غذا بخورید و همیشه در کیف خود نان خشک یا سوخاری به همراه داشته باشید تا در صورت احساس تهوع آن را مصرف کنید.
سوزش سر دل بزرگ شدن رحم و فشار آن به معده و همچنین شلی دریچه فوقانی معدی موجب بازگشت محتویات معده غذا و اسید معده به انتهای مری و احساس ترش کردن و سوزش سر دل می.شود خوردن غذا به صورت چندین وعده در طول روز با حجم کم پرهیز از غذاهای تند ادویه دار سرخ شده و نوشابه های گازدار و کافئین ،دار مصرف کم ،شکلات قهوه و چای از هر وعده غذایی یا بین وعده ها کمک کننده هستند.
خوردن مایعات
در هنگام غذا خوردن مایعات ننوشید. از خوابیدن یا خم شدن بلافاصله پس از صرف غذا اجتناب کنید و در زمان استراحت دو بالش در زیر سر و شانه ها قرار دهید تا به حالت نیمه نشسته قرار گیرید. بدلیل تغییرات گوارشی در بارداری یبوست ایجاد می شود لذا مصرف آب ومایعات کافی (۶الی ۸) لیوان در روز) میوه و سبزیجات خام و تازه ،سالاد غلات سبوس دار ،زیتون روغن زیتون ،انجیر آلو و نرمش های سبک روزانه در برطرف کردن یبوست کمک کننده هستند.
اسهال
غذاهای (حاوی پکتین و صمغ جو) نوع فیبر (غذایی مانند پوره سیب موز برنج ،و..) مصرف شود. نفخ شکم
نفخ شکم به علت بلع هوا و مصرف مواد نفاخ و شل شدن عضلات روده ای پیش می آید که جهت درمان آن توصیه میشود که غذا را آهسته خورده و کامل بجوید، در طی صرف غذا صحبت نکنید ، مایعات گازدار مصرف نکنید و از هورت کشیدن غذاهای آبکی اجتناب کنید مایعات بوسیله نی نوشیده نشود حبوبات را از روز قبل خیسانده و آب آن را هر چند ساعت عوض نموده و سپس بپزید مصرف ،پیاز حبوبات و میوههای نفاخ هندوانه خربزه، ...) را کاهش دهید.
تنگی نفس
با بزرگ شدن رحم و فشار به فضای داخل قفسه سینه خانم باردار دچار تنگی نفس و تندتند نفس کشیدن می شود که اجتناب از پرخوری، صاف نگه داشتن عضلات پشت و قرار گرفتن در حالت نیمه نشسته بهترین وضعیت در این شرایط است.
تپش قلب
با افزایش حجم خون و افزایش ضربان قلب کمی تپش قلب ایجاد شود که طبیعی است اما اگر با فعالیتهای عادی دچار تپش قلب و درد در قفسه سینه میشوید به پزشک مراجعه کنید
کمر درد
در بارداری به علت تغییر شکل بدن و بزرگ شدن رحم گودی کمر افزایش می یابد و لیگامانهای لگنی هم شل می شوند که منجر به احساس درد در ناحیه کمر و لگن می.شود اصلاح وضعیت بدن در حالتهای مختلف (ایستادن نشستن .... عدم استفاده از کفشهای پاشنه بلند یا بدون پاشنه خودداری از انجام فعالیتهای زیاد و مستمر داشتن استراحت در فواصل کار صاف نگه داشتن عضلات ،پشت اجتناب از خم شدن از کمر و دولا شدن به هنگام انجام کارها یا برداشتن اشیاء از ،زمین گرم کردن موضع استفاده از تشک سفت و انجام نرمشهای بدنی ،مرتبط درد کمر را کاهش می دهند.
گرفتگی یا انقباض دردناک عضلات :
پا اغلب گرفتگی عضله پشت ساق پا در خواب اتفاق می افتد که در آن زمان سریع پنجه پا را به سمت خود خم کنید. مصرف شیر و لبنیات و مواد غذایی حاوی منیزیوم ،بادام، پسته، گردو و فندق و سبزیجات برگ (سبز) را افزایش دهید گرم کردن و ماساژ عضله بی تأثیر نیست تمرینات چرخشی مچ پا برای پیشگیری توصیه می شود.
واریس پا
برجستگی رگهای آبی رنگ در پای شماست که معمولاً ارثی است و بعلت افزایش فشار بر روی عروق پا بیشتر در ران و ساق و ناحیه تناسلی ظاهر میشود که با اجتناب از ایستادن و نشستن با پای آویزان به مدت طولانی و نیانداختن پا روی پا در هنگام نشستن نگه داشتن پاها کمی بالاتر از سطح بدن در حالت درازکش اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ استفاده از جورابهای واریس در سایز مناسب می توان درد آن را کاهش داد.
ازدیاد ترشحات واژن
در حاملگی معمولاً ترشحات زنانگی که سفید رنگ یا بی رنگ و بدون بو است بیشتر دیده میشود و با رعایت نکات بهداشتی تعویض روزانه لباس زیر شستشوی مرتب و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی) میتوان آن را کاهش .داد ترشحات زرد یا سبز رنگ کف آلود با خارش و سوزش و بوی بد نیاز به درمان دارد
. تکرر ادرار
در ابتدای بارداری و اواخر حاملگی به علت بزرگ شدن رحم و فشار آن بر روی مثانه دفعات ادرار کردن بیشتر میشود. در اواسط حاملگی به علت تغییر وضعیت رحم و کاهش فشار بر مثانه این حالت کمتر پیش آید ولی در صورت مشاهده علائم سوزش و درد هنگام ادرار کردن جهت درمان به پزشک مراجعه کنید اگر در اواخر بارداری پس از هر سرفه یا عطسه و خنده دچار بی اختیاری ادرار ،شدید لطفا ورزش kegel را انجام دهید.
ورزش( kegel) كگل
به منظور پیشگیری از افتادگی رحم و مثانه به علت شلی عضلات کف لگن این تمرین را در هر وضعیتی چه نشسته چه خوابیده یا ایستاده به دفعات مکرر میتوانید انجام دهید ماهیچه های کف لگن خود را به آرامی منقبض و سفت کنید به نحوی که میخواهید از خروج ادرار یا باد شکم جلوگیری کنید این انقباض را به تدریج تا آن جایی که می توانید به سمت بالا ببرید و برای مدت کوتاه (۵5 ثانیه) نگه داشته و سپس به آرامی آن ها را شل و رها کنید.
احساس ضعف و سستی و خستگی
به علت تغییرات هورمونی در بارداری است که برای برطرف شدن ،آن استفاده از هوای تازه و محیط آرام و دور ازازدحام تنفس های عمیق و انجام حرکات ورزشی سبک توصیه می شود.
ویار
تمایل به مصرف مواد نامناسب و غیر عادی مانند خاک برفک یخچال مهر نماز یا یخ است و یا اینکه برخی از بوها عطر ، غذا آزار دهنده هستند. گاهی کمبود آهن باعث بروز این مشکل می.شود در هر حال تغذیه مناسبی داشته باشید و با پزشک خود مشورت نمایید.
هموروئید یا بواسیر
به علت پیوست و فشار رحم ایجاد می شود. میوه و سبزی به خصوص انواع سالاد به همراه یک قاشق غذاخوری روغن زیتون و مایعات فراوان مصرف کنید کمپرس گرم نشستن در آب ولرم روزی سه بار به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و استفاده از داروهای موضعی طبق دستور پزشک مفیدند.
بهداشت فردی
استحمام هفته ای ۳-۲ بار حمام کنید محدودیتی در حمام کردن نیست مگر به توصیه (پزشک از آب ولرم استفاده نمایید چون دمای بالای آب و حمام باعث افزایش درجه حرارت جنین و خستگی و سرگیجه در مادر می شود. به علت بزرگ شدن شکم در ماههای آخر و احتمال به هم خوردن تعادل و سرخوردن و سقوط از وان استفاده نکنید مدت زمان حمام کردن طولانی نشود از سونا بخصوص در سه ماهه اول بارداری اجتناب کنید.
دهان و دندان
به علت مصرف بیشتر مواد غذایی ترش یا شیرین یا تهوع و استفراغ کم حوصله بودن و خوب مسواک ،نزدن محیط دهان مستعد رشد باکتریها و پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه .میشود از نخ دندان و مسواک از هر وعده غذایی استفاده شود. در صورت بروز تهوع بدنبال مسواک زدن می توانید پس از استفاده از نخ دندان از محلول آب و نمک (سرم شستشو) جهت تمیز کردن دندانها و ماساژ لثه استفاده کنید.
روابط زناشویی
نزدیکی تا زمانی که زن باردار احساس درد و ناراحتی نداشته باشد و از لحاظ پزشکی هم منعی نداشته باشد مجاز است. اما مقاربت از هفته ۳۶ بارداری به بعد توصیه نمیشود بهترین وضعیت نزدیکی پهلو به پهلو یا قرار گرفتن زن در بالا می باشد ورزش در صورتی که ممنوعیت پزشکی نباشد ورزشهای سبک و کم فشار بسیار مفید هستند که موجب تقویت عضلات بهبود گردش خون و زایمان آسانتر میشوند پیاده روی در مسیرهای صاف و مسطح استفاده از دوچرخه های ثابت خانگی و شنا راه رفتن در ،آب شناور شدن بر سطح آب) و ورزشهای آبی سبک مناسب و ایمن هستند ورزشهایی که احتمال زمین خوردن یا از دست دادن تعادل در آنها وجود دارد اسب سواری ژیمناستیک دوچرخه سواری (اسکی) گزینه های مناسبی نیستند. در صورت مشاهده سرگیجه تنگی نفس ضربان بالای ،قلب احساس ضعف و خستگی درد ناحیه پشت کمر و شکم خونریزی از ،واژن گرم شدن بیش از حد بدن توقف غیر معمول حرکات جنین ورزش را متوقف کنید. گرم کردن بدن پیش از ورزش و خنک کردن بعد از آن را فراموش نکنید. بیش از حد به خود فشار نیاورده و پیش از تمرینات حین ورزش و پس از آن مقادیر زیادی آب بنوشید. •اجتناب از انجام دو ورزشهای شکمی رایج شامل بالا بردن مستقیم پاها و برخاستن از وضعیت خوابیده به پشت با پاهای صاف
وزن گیری در بارداری
اضافه وزن در بارداری به علت جنین چربی و پروتئین ذخیره شده افزایش حجم خون و آب میان بافتی، رحم، مایع ،آمنیون جفت و بند ناف و بزرگ شدن پستان ها است. وزن گیری پیوسته و آهسته نشانه یک حاملگی نرمال و سالم است سعی نکنید که رژیم غذایی لاغری داشته باشید زیرا باعث محدودیت در دریافت کالری و مواد مغذی شده و میتواند رشد کودک درون شما را کاهش دهد. تمامی زنان باردار برحسب شرایط بدنی ( لاغر - طبیعی اضافه وزن و چاق ) میزان افزایش وزن مورد نیاز متفاوتی دارند که بر اساس شاخص جرم بدن (BMI) قبل از بارداری محاسبه می شود. افزایش وزن در سه ماهه اول بارداری آهسته و در حدود ۱/۵ تا ۲ کیلوگرم و در سه ماهه دوم و سوم حدود نیم کیلوگرم در هفته میباشد هر گونه تغییر وزن ناگهانی باید گزارش داده شود
نکات
از قرار گرفتن در محیطهایی که دخانیات مصرف می کنند و یا احتمال سرایت بیماریهای واگیر و مسری مانند سرخجه و آبله مرغان و ... وجود دارد خودداری نمایید بدون مشورت با پزشک واکسیناسیون انجام نشود. زنان باردار غیر ایمن جهت تزریق واکسن کزاز به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نمایند. اگر به دلیل بیماری یا هر مشکلی از داروی خاصی استفاده می حتماً پزشک خود را در جریان بیماری زمینه ای و داروی مصرفی قرار دهید به یاد داشته باشید که تنها در صورت تأیید پزشک مسئول مراقبتهای دوران بارداری میتوانید از دارو یا مکمل های غذایی استفاده نمایید. جهت پیشگیری از نقایص مادرزادی لوله عصبی جنین مصرف اسید فولیک روزانه ۴۰۰ میکروگرم سه ماه قبل از بارداری و در طی بارداری توصیه میشود همچنین مصرف قرص آهن در پیشگیری از کم خونی از ماه چهارم بارداری توصیه می گردد. آنچه در تغذیه بارداری اهمیت دارد رعایت تنوع تعادل و اندازه در برنامه غذایی روزانه است یک خانم باردار باید از همه گروههای غذایی نان و غلات میوه و سبزی گوشت و تخم مرغ حبوبات و مغزها شیر و لبنیات به میزان مناسب استفاده نماید مصرف ،شیرینی ،چربی ،روغن ،کره، شکلات و شکر به حداقل میزان ممکن توصیه می شود.
نکات مهم
سعی شود از غلات سبوس دار و غنی شده استفاده شود. حبوبات را با چاشنی های مناسب پخته و سپس با برنج کته مصرف شود. از میوه های تازه و متنوع در صبحانه و میان وعده سالاد میوه میوه خشک شده یا آب میوه و به جای نوشابه های گازدار از آب گوجه فرنگی یا آب میوه تازه استفاده کنید. بدن ما ذخیره ویتامین C ندارد ،پرتقال ،لیمو ،نارنگی گریپ فروت و انگور منبع بسیار خوبی از ویتامین C هستند که به جذب آهن غذا کمک می کنند. سبزی های تازه را با دقت شسته و ضد عفونی کنید و از پختن طولانی مدت آنها پرهیز نمایید سبزیهای برگ سبز و تیره هویج، فلفل سبز کلم بروکلی و اسفناج سرشار از ویتامین A هستند سیب زمینی و گوشت آب پز یا کباب شده و یا در فر پخته شده جایگزین خوبی برای انواع سرخ شده آنها هستند. از مصرف ویتامین A بیش از ۱۰۰۰۰ واحد در روز در حاملگی به خصوص سه ماهه اول خودداری شود. جگر و امعاء و احشاء گوسفند گاو و روغنهایی که از کبد حیوانات تهیه می شوند حاوی مقادیر زیادی ویتامین A هستند هر ۱۰۰ گرم امعاء و احشاء حاوی ویتامین A بیش از نیاز روزانه زن باردار میباشد. همچنین از انواع مغزهای حیوانات به علت چربی و کلسترول بالا در بارداری پرهیزشود. از شیر کم چرب غنی شده و پنیر کم چرب استفاده شود. این گروه غذایی حاوی کلسیم فراوان و پروتئین هستند کلسیم ماده اصلی در تشکیل استخوان و دندان است آن دسته از افرادی که قادر به تحمل شیر نیستند میتوانند از شیر کم لاکتوز یا ماست و پنیر استفاده کنند. در دوران حاملگی روزانه بیش از سه فنجان قهوه و چای بسیار کم رنگ مصرف نکنید ،قهوه چای و ترکیبات حاوی کافئین باعث از فست فودها تغذیه نکنید در صورت ضرورت بهتر است سفارش برگر کوچک با کاهو و گوجه تمیز و پنیر و یا ماهی و مرغ کباب شده و یا پیتزا قارچ یا سبزیجات به همراه ،آب دوغ یا آبمیوه طبیعی داشته باشید.
در جشنها و مهمانیها چون غذاها با کره و چربی فراوان پخته می شوند ممکن است شما را دچار سوزش سر دل و سنگینی کنند. شما می توانید تنها یک تکه کوچک از غذاهای سرخ شده و دسر را بردارید و از میوه و سبزیجات و سالاد بیشتر استفاده کنید و به محض احساس سیری از میز غذا دور شوید و پس از غذا اندکی قدم بزنید.سرانجام انتظار به سر آمد و موعد زایمان فرا رسید بهتر است که بدانید زایمان طبیعی مزایای بیشتری در مقایسه با سزارین دارد. از جمله میزان خونریزی در زایمان طبیعی کمتر و تقریبا نصف عمل سزارین است. عوارض ناشی از عمل جراحی و بیهوشی برای مادر و جنین وجود ندارد و ریه های جنین آمادگی بهتری در تنفس پس از زایمان دارد به دلیل ارتباط زودتر مادر و نوزاد سیستم روانی ،نوزاد رشد مناسب تری دارد. شروع سریع شیردهی به نوزاد و موفقیت در شیردهی بیشتر .است زمان بستری و دوره نقاهت و هزینه کمتری نسبت به سزارین دارد.با آرزوی سلامتی برای تمامی مادران سرزمینم.